Proportionele symbolen

Inleiding

In het artikel Gebieden inkleuren werd de waarde van een attribuut met QGIS gepresenteerd door gebieden in te kleuren. Voor relatieve gegevens, zoals percentages of verhoudingsgetallen, is dat een goede optie. Voor absolute gegevens, zoals inwonertal, zijn symbolen die in grootte variëren geschikter. Beide kaartvormen kunnen overigens ook goed met elkaar worden gecombineerd.
Instellingen voor proportionele symbolen

Instellingen

Open de ‘Layer properties’ van de laag die de gegevens bevat die je wilt weergeven. In dit voorbeeld is dat de gemeentekaart van Nederland. Op het tabblad ‘Overlay’ staan alle benodigde opties (mocht dit tabblad ontbreken, dan moet eerst de plugin ‘Diagram overlay’ nog worden geactiveerd via ‘Manage plugins’ in het Plugin-menu). Die worden pas beschikbaar nadat linksboven ‘Display diagrams’ is aangekruist. Er kan gekozen tussen ‘pie charts’, ‘bar charts’ en ‘proportional SVG symbols’. Hier gaat het om de derde optie. Selecteer een symbool. Geef bij ‘Classification attribute’ aan welk attribuut je weer wilt geven. In dit geval AANT_INW. Er is op dit moment maar een classificatietype beschikbaar: linair schalen. Nu moet worden ingesteld hoe groot het grootste symbool moet worden. Daarvoor moet eerst de maximale waarde van AANT_INW worden berekend. Tenslotte moet de maximale omvang van het symbool worden opgegeven (bijv. in milimeters). Klik nu op ‘Apply’ of ‘OK’. Om de kaart te zien.
Kaart met symbolen, lineair geschaald het inwonertal

Niet fraai aan dit kaartbeeld is dat de randen van de cirkels dikker worden naarmate de weergegeven waarde hoger is.

Nadeel van lineair schalen

Het nadeel van lineaire schaling is dat er een extreem verschil ontstaat tussen de grootste en de kleinste gemeenten. De indruk die een cirkel maakt op de kaartlezer wordt sterker bepaald door de oppervlakte dan door de diameter van een cirkel. Bij lineaire schaling levert een tweemaal zo grote waarde een tweemaal zo grote diameter op, maar een viermaal zo groot oppervlak. Beter zou zijn om de symbolen te schalen op basis van de vierkantswortel van de attribuutwaarde. Een tweemaal zo hoge waarde levert dan een tweemaal zo groot oppervlak op.
Helaas is deze mogelijkheid niet standaard aanwezig. Met de ‘field calculator’ is dit met een omweg wel te realiseren. Dit kan het beste gedaan worden met een kopie van de oorspronkelijke shapefile, omdat het bestand door deze werkwijze wordt veranderd. Maak een extra kolom aan, bijv. AANT_INW2 en geef deze met de formule sgrt(AANT_INW) een waarde. Deze nieuwe kolom kan dan op het tabblad Overlay (Layer properties) als bron worden gebruikt voor het schalen van de symbolen.
Kaart met symbolen geschaald o.b.v. de vierkantswortel uit het inwonertal

Vreemd geplaatste symbolen

Waar binnen een gemeente het symbool precies komt te staan, wordt automatisch bepaald door de software. Die plaatsing is niet altijd even gelukkig. Dat hangt samen met de vorm van de gemeente (symmetrie) en of deze uit losse stukken bestaat (zoals bijv. Amsterdam). Soms staan symbolen teveel aan de rand van een gemeente of zelfs buiten de gemeente. Dit speelt niet alleen bij proportionele SVG-symbolen, maar ook bij staafdiagrammen en taartdiagrammen.
In shapefiles met polygonen worden geen middelpunten (‘centroids’) opgeslagen. Dit is op te lossen door een extra laag met middelpunten toe te voegen en daar de diagrammen op te baseren. Bij het maken van een shapefile met middelpunten zijn nogal wat andere technieken nodig. Hoe een laag kan worden gemaakt met middelpunten en hoe die middelpunten kunnen worden verschoven wordt beschreven in een apart artikel (Middelpunten verplaatsen). Hoe puntgegevens kunnen worden gevisualiseerd komt later aan bod.
20-7-2011
Lees verder:
Gebieden samenvoegen